Vergi Borcu Yapılandırma Nasıl Yapılır?

Vergi borcu zamanında ödenmediğinde gecikme faizleri ve cezalarla birlikte ciddi mali yükler oluşturabilir. Bu tür durumlarda devreye giren vergi borcu yapılandırma, borçlulara borçlarını taksitli olarak ödeme ve gecikme cezalarından kurtulma imkânı sunar. Devletin belirli dönemlerde çıkardığı yapılandırma yasaları sayesinde hem bireyler hem de işletmeler borçlarını daha kolay yönetebilir.

Vergi Borcu Yapılandırma Nedir?

Genellikle ekonomik zorlukların arttığı dönemlerde devlet tarafından çıkarılan yapılandırma kanunları, borçlulara önemli avantajlar sunar. Yapılandırma kapsamında, vadesi geçmiş vergiler ve bunlara bağlı cezalar yeniden hesaplanır. Gecikme faizleri silinerek Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) oranında borç tutarı güncellenir. Bu düzenleme sayesinde borçlular tek seferde ödeme ya da taksitli ödeme seçenekleriyle yüklerinden kurtulabilirler. Ayrıca vergi borcu yapılandırma işlemi, mükelleflerin mali sicilini temizleyerek yeniden düzenli ödeme alışkanlığı kazanmalarına olanak tanır.

Kimler Vergi Yapılandırmasından Faydalanabilir?

Vergi yapılandırmasından hem gerçek kişiler hem de tüzel kişiler faydalanabilir. Borçlu sıfatıyla vergi dairelerine borcu bulunan tüm mükellefler, belirli koşulları sağlamak şartıyla yapılandırma hakkı elde edebilirler. Sadece gelir vergisi ya da kurumlar vergisi değil aynı zamanda çeşitli idari para cezaları, trafik cezaları, öğrenim kredileri ve sosyal güvenlik prim borçları da yapılandırma kapsamına alınabilir.

Yapılandırma hakkı, ödeme güçlüğü çeken bireyler için yeniden finansal denge kurma fırsatıdır. Özellikle esnaf, küçük işletmeler, serbest meslek sahipleri ve vergi mükellefi olan vatandaşlar bu düzenlemeyi aktif biçimde kullanabilirler. Vergi yapılandırmasından yararlanabilecek kişi ve kurumlar şöyle sıralanabilir:

• Vergi mükellefi olan gerçek kişiler (Esnaf, Serbest Meslek Sahipleri vb.)
• Anonim şirketler, limited şirketler ve diğer tüzel kişilikler
• Vergi borcu bulunan kamu kurumları ve belediyeler
• Borcu vergi dairesinde görünen ve henüz tahsil edilmeyen kişiler
• Geçmiş dönemlerde borçlanan fakat ödeme güçlüğü çeken vatandaşlar
• KYK vergi borcu yapılandırma kapsamında öğrenim kredisi borcu olanlar
• SGK prim borçları olan işveren ve sigortalılar
• Ceza, harç, katkı payı gibi ödemelerden kaynaklı borçları bulunanlar

Yapılandırmadan yararlanmak için herhangi bir davaya gerek olmaksızın, belirlenen süre içerisinde doğrudan başvuru yapılabilir. Mevcut vergi davalarında yapılandırmaya gidilirse dava hakkından vazgeçmek gerekebilir. Bu da yapılandırma başvurusu öncesi dikkatle değerlendirilmelidir.

Hangi Vergi Türleri Yapılandırmaya Dahildir?

Vergi yapılandırma düzenlemeleri yalnızca tek bir vergi türüyle sınırlı değildir. Geniş bir yelpazeyi kapsayan bu uygulama birçok kamu alacağını içerecek şekilde hazırlanır. Yapılandırma kanunlarının yürürlüğe girdiği dönemlerde, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın denetiminde olan tüm vergi türleri ve bazı idari para cezaları bu kapsamda yeniden yapılandırılabilir. Özellikle esnaf, işletme sahipleri ve bireysel mükelleflerin sıklıkla karşılaştığı vergi borçlarının kapsama alınması sayesinde mali rahatlama sağlanabilir. Yapılandırma vergi borcu ödeme kolaylığı farklı borç türleri için geçerli olduğu sürece daha geniş bir kesimi etkiler.

Yapılandırmaya dahil edilebilen başlıca vergi türleri
Gelir Vergisi
Kurumlar Vergisi
Katma Değer Vergisi (KDV)
Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV)
Özel Tüketim Vergisi (ÖTV)
Damga Vergisi
Emlak Vergisi
Çevre Temizlik Vergisi
Veraset ve İntikal Vergisi
Trafik para cezaları, askerlik, seçim, nüfus, karayolu geçiş ücretleri gibi idari para cezaları
Gümrük vergileri
SGK vergi borcu yapılandırma kapsamında sosyal güvenlik prim borçları
Araç vergi borcu yapılandırma dahilinde MTV ve trafik cezası borçları
Kredi Yurtlar Kurumu (KYK) öğrenim kredisi borçları

Yukarıdaki vergi ve ceza türlerinin kapsam dışında bırakıldığı istisnai durumlar da olabilir. Bu nedenle her yapılandırma yasası yayımlandığında Resmî Gazete’de yer alan kapsam detaylıca incelenmelidir. Ayrıca bazı durumlarda, yapılandırmaya alınan borçların vade tarihine göre kapsam dışı kalması da mümkündür.

Vergi Yapılandırması Başvurusu Nasıl Yapılır?

Vergi yapılandırması başvurusu, Gelir İdaresi Başkanlığı‘nın belirlediği yöntemler üzerinden yapılır. Başvuru süreci oldukça kullanıcı dostu ve çeşitli yollarla erişilebilir olacak şekilde tasarlanmıştır. Günümüzde mükellefler, başvurularını internetten, e-Devlet üzerinden ya da doğrudan vergi dairesine giderek gerçekleştirebilirler. Başvurunun süresi içinde yapılması ve gerekli bilgilerin eksiksiz beyan edilmesi ise esastır. Süre sonunda yapılan başvurular dikkate alınmaz ve borçlular yapılandırma avantajlarını kaçırabilirler. Vergi yapılandırması başvurusunda kullanılabilecek yöntemler şu şekildedir:

• E-Devlet vergi borcu yapılandırma ekranı üzerinden T.C. Kimlik Numarası ve şifreyle giriş yaparak başvuru formunun doldurulması
• İnternetten vergi borcu yapılandırma için Gelir İdaresi Başkanlığı’nın gib.gov.tr adresine giriş yaparak “Yapılandırma Başvuru” menüsünden talep oluşturulması
• Şahsen başvuru yapmak isteyenlerin doğrudan vergi dairesine giderek elden form doldurması
• Vekil ya da mali müşavir aracılığıyla yapılan başvurularda vekaletname ile birlikte başvuru işleminin gerçekleştirilmesi
• GİB vergi borcu yapılandırma sistemine giriş yaptıktan sonra ödeme planı tercihinin (Peşin ya da taksitli) seçilmesi ve başvurunun tamamlanması
• Mükellefin borcuna göre en fazla 18 taksit seçeneğiyle aylık ya da iki aylık periyotlarda ödeme planı oluşturması

Bunların yanı sıra başvuru süreci boyunca verilen bilgilerin doğru ve güncel olması çok önemlidir. Yanlış beyan ya da eksik bildirim, yapılandırmanın geçersiz sayılmasına veya sonradan iptal edilmesine neden olabilir.

Yapılandırma Başvurusu için Gerekli Belgeler Nelerdir?

Vergi yapılandırma başvurusunda kullanılacak belgeler, başvurunun yapılacağı kanala ve borçlunun niteliğine göre değişiklik gösterebilir. Dijital başvurularda çoğu bilgi sistem üzerinden otomatik çekildiği için belge talebi minimum seviyededir. Ancak yüz yüze başvurularda ya da temsil yoluyla yapılan işlemlerde belgelerin eksiksiz sunulması büyük önem taşır.

Kurumlar adına yapılan başvurularda da yetki belgeleri, tüzel kişilik belgeleri ve imza sirküleri gibi evraklar da sürece dâhil edilir. Özellikle yapılandırmaya konu olan borçların detaylı dökümü, başvuru formuna doğru şekilde yansıtılmalıdır. Vergi borcu yapılandırma başvuru sürecinde her evrakın doğruluğu, işlemin başarıyla tamamlanmasında da belirleyici olur.

Başvuru için gerekli olabilecek belgeler şöyledir:

• Gerçek kişiler için T.C. Kimlik Kartı veya Nüfus Cüzdanı fotokopisi
• Tüzel kişiler için vergi levhası, imza sirküleri ve yetkili kişi bilgileri
• Vekâletname ile başvuru yapılıyorsa noter onaylı vekâlet belgesi
• Başvuru formu (Form, gib.gov.tr’den indirilebileceği gibi vergi dairesinde de temin edilebilir.)
• Borcun türüne göre detaylı borç dökümü ya da vergi dairesinden alınmış borç bildirim belgesi
• Gelir İdaresi Daire Başkanlığı tarafından belirlenen ek formlar (Özellikle büyük borçlar için özel formlar gerekebilir.)
• SGK prim yapılandırmaları için sigortalı çalışan listesi ya da geçmiş prim tahakkuklarına dair belgeler
• Hacizli vergi borcu yapılandırma işlemlerinde, borca ait haciz tutanağı ya da dosya referans numarası

Online başvurularda, sistem genellikle bu belgeleri istemez. Ancak başvuru sonrasında yapılan kontrollerde doğrulama için çağrıldığınızda bu belgeleri ibraz etmeniz gerekebilir. Belgelerin eksik olması durumunda ise başvuru süreci uzayabilir veya yapılandırma hakkınız iptal edilebilir.

Yapılandırma Başvurusunda Dikkat Edilmesi Gerekenler

Vergi yapılandırmasından maksimum fayda sağlamak için başvuru aşamasında dikkat edilmesi gereken birçok önemli detay vardır. Öncelikle, başvuru tarihlerini kaçırmamak en kritik konudur. Yapılandırma kanunları süreyle sınırlı olduğundan, yasal süresi dışında yapılacak hiçbir işlem geçerli kabul edilmez.

Başvuru yaparken borcun türü, vade tarihi ve tutar gibi bilgilerin doğru girilmesi, ödeme planının doğru seçilmesi ve taksitleri düzenli şekilde ödeyebilmek için kişisel mali durumun göz önünde bulundurulması gerekir. Özellikle birden fazla borcu olan kişiler için yapılandırma stratejisi iyi planlanmalıdır. Ayrıca yapılandırma taksitlerinden birinin bile ödenmemesi durumunda tüm yapılandırmanın iptali söz konusu olabilir. Özetle dikkat edilmesi gereken temel noktalar şöyle sıralanabilir:

• Başvuru süresi dolmadan işlemlerin tamamlanması
• Tüm borç kalemlerinin detaylı şekilde gözden geçirilmesi
• Doğru ödeme planının (peşin veya taksitli) tercih edilmesi
• Taksitli ödeme tercih edildiğinde, ilk iki taksitin süresinde ödenmesi zorunluluğu
• Vergi dairesinde yapılan işlemler sırasında görevli memurların yönlendirmelerinin dikkatle takip edilmesi
• Kabullenilen yapılandırmanın iptali durumunda, yeniden başvuru hakkının olmayabileceği gerçeği
• Yapılandırma süresince yeni borçların doğması durumunda, bu borçların da ayrıca düzenli ödenmesi
• Varsa devam eden davalardan feragat edilip edilmediğinin değerlendirilmesi
• Kabullü yapılandırma sonrası haciz işlemlerinin durması için ilgili daireyle iletişime geçilmesi
• Yapılandırma vergi borcu ödeme planının kişisel mali güce uygunluğunun objektif şekilde değerlendirilmesi

Dijital bankacılık veya mobil uygulamalar üzerinden ödeme yapılacaksa hatalı havale ya da işlem gecikmeleri dikkate alınmalı, ödeme son günlere bırakılmamalıdır. Yapılandırma hakkı, devletin sunduğu büyük bir mali kolaylık olduğu için bu sürecin titizlikle yürütülmesi oldukça önemlidir.

Bunların yanı sıra vergi borçlarınızı yapılandırarak mali yükünüzü hafifletirken, işletmenizin nakit akışını sürdürülebilir kılmak için ek finansman çözümlerine de ihtiyaç duyabilirsiniz. Özellikle KOBİ’ler ve serbest meslek sahipleri için avantajlı ticari kredi seçenekleri, yapılandırma sonrası sürecin daha dengeli yönetilmesine katkı sağlayabilir. Siz de vergi borcu ödemelerinizi planlarken, işletme sermayenizi güçlendirmek adına uygun vadeli ve düşük faizli kredi alternatiflerini HangiKredi KOBİ üzerinden kolayca karşılaştırabilirsiniz.