Yeni Kurulan Şirketler için Marka Tescili Süreci Nasıl İşler?

Yeni kurulan bir şirketin ticari kimliğini koruyabilmesi ve uzun vadeli marka stratejisini sağlam temeller üzerine oturtabilmesi için ilk adımlardan biri marka tescili sürecini başlatmaktır. Marka tescili; ürünün, hizmetin ya da şirket isminin yasal olarak korunmasını sağlayan resmi bir işlemdir. Türkiye’de bu işlemler Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) tarafından yürütülür. 

Marka Tescili Nedir?

Marka tescili: Ürünün, hizmetin veya ticari işletmenin; adının, logosunun ya da ayırt edici işaretinin yasal koruma altına alınması işlemidir. Bu işlem sayesinde tescil edilen marka sadece sahibine ait olur ve üçüncü şahısların izinsiz kullanımı, taklidi ya da benzer markalarla karıştırılması yasal olarak engellenebilir.

Özellikle rekabetin yoğun olduğu pazarlarda, marka tescili şirketin en önemli fikri mülkiyet varlıklarından biri hâline gelir. Tescil edilen marka hem hukuki koruma sağlar hem de markanın maddi bir değere dönüşmesini mümkün kılar.

Marka tescili aşağıdaki unsurları kapsar:

Marka tescili ise bu unsurların resmi olarak ilgili ülkenin patent ve marka kurumu tarafından tanınması ve korunması anlamına gelir. 

Tescil işlemi tamamlandığında marka sahibi:

• Markasını yalnızca kendisi kullanma hakkına sahip olur.
• Benzer ya da aynı markayı kullananlara karşı yasal işlem başlatabilir.
• Lisans, devir veya teminat gibi işlemlerle markayı ekonomik bir varlık olarak değerlendirebilir.

Ayrıca markalar ürün ve hizmetlerin kategorisine göre “Nice Sınıflandırması” çerçevesinde sınıflandırılır. Bu sınıflar, markanın hangi alanlarda tescilleneceğini belirler. Örneğin bir giyim markası ile aynı adı taşıyan teknoloji markası farklı sınıflarda yer alıyorsa birlikte var olabilirler.

Marka Tescili Nasıl Yapılır?

Marka tescili genellikle dört temel adımdan oluşur. Bu adımlar: araştırma, başvuru, inceleme ve tescil olarak sıralanır. İlk adımda, seçilen markanın daha önce başkası tarafından tescillenip tescillenmediği kontrol edilmelidir. Bu husus, TÜRKPATENT’in online veritabanı üzerinden kolayca yapılabilir. Uygunluk sağlandığında ise marka başvurusu yapılır. Başvuru, markanın görseli (logo), sınıf seçimi (Nice Sınıflandırması), başvuru sahibi bilgileri gibi detaylarla birlikte elektronik ortamda gerçekleştirilir. 

TÜRKPATENT, başvuruyu; biçimsel ve içerik yönünden inceleyerek kamuya ilan eder. Bu ilan sürecinde 2 ay boyunca itiraz gelmezse tescil kararı verilir. Bu noktada harç ödemesi yapılarak tescil belgesi alınır. Özetle marka tescil süreçleri, toplamda 7 ana aşamada tamamlanır:

• Marka Araştırması ve Ön Değerlendirme: Aynı veya benzer bir markanın daha önce tescillenip tescillenmediğinin incelenmesi.
• Sınıf Tespiti: Hangi ürün veya hizmet alanında tescil yapılacağı belirlenir (Örneğin; giyim, teknoloji, danışmanlık).
• Başvuru Hazırlığı: Marka örneği, başvuru sahibi bilgileri ve sınıf detaylarıyla birlikte dijital başvuru yapılır.
• TÜRKPATENT İncelemesi: Başvuru formalite yönünden kontrol edilir, eksik varsa düzeltilmesi talep edilir.
• Marka Bülteni İlanı: Başvuru, Resmi Marka Bülteni’nde 2 ay süreyle yayınlanır.
• İtiraz Değerlendirmesi: Yayın süresinde yapılan itirazlar varsa değerlendirilir ve karara bağlanır.
• Tescil Kararı ve Belge Teslimi: Olumlu sonuçlanan markalara tescil harcı yatırılarak belge alınır.

Marka Tescili Kaç Ay Sürer?

Marka tescil işlemleri başvuru tarihinden itibaren ortalama 7-9 ay arasında tamamlanır. Ancak süreçte itiraz gelmesi, eksik belge durumu veya başvurunun red edilmesi gibi durumlar varsa bu süre 12 aya kadar uzayabilir. Süreci hızlandırmak ve riskleri minimize etmek için profesyonel danışmanlık hizmeti almak faydalı olabilir. Bazı durumlarda da marka vekilleri aracılığıyla yapılan başvurular daha hızlı ilerleyebilir.

Bunların yanı sıra marka tescili, tescil tarihinden itibaren 10 yıl boyunca geçerlidir. Bu süre sonunda marka hakkı sona ermez; süresinin bitiminden önce veya en geç 6 ay içinde marka tescil süre uzatma işlemi yapılması gerekir. Yenileme süresi içinde ödeme yapılmazsa marka koruması sona erer ve üçüncü kişilerin kullanımı için açık hâle gelir. Bu nedenle 10 yıllık sürenin sonuna yaklaşan marka sahiplerinin süre uzatma başvurusunu zamanında yapmaları kritik öneme sahiptir.

Marka Tescili Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

Yeni bir marka tescili yaptırırken dikkat edilmesi gereken birçok önemli detay vardır. En başta marka adının ayırt edici olması gerekir. Genel ifadeler, tanımlayıcı kelimeler veya jenerik terimler tek başına marka olarak tescil edilemeyebilir. Örneğin “Kek” kelimesi doğrudan tescil edilemezken “Kekcity” gibi bir türetme marka olabilir. Bununla birlikte aşağıdaki noktalara da dikkat edilmesi gerekir:

• Marka, başkalarının tescilli markasına benzer olmamalıdır.
• Logo tasarımı özgün ve anlamlı olmalıdır.
• Hangi ürün/hizmet sınıfında tescil yapılacağı doğru belirlenmelidir.
• Yalnızca ulusal değil uluslararası tescil planı varsa Madrid Protokolü gibi süreçler de değerlendirilmelidir.
• Marka tescil başvurusu yapılmadan önce sosyal medya kullanıcı adları, alan adı (.com, .com.tr gibi) dijital hakların da rezerve edilmesi önerilir.

Yeni kurulan bir işletme için marka tescili yalnızca yasal koruma değil aynı zamanda kurumsal kimliğin ve marka değerinin temel taşıdır. Sürecin bilinçli yürütülmesi, ileride doğabilecek hak ihlallerinin ve ticari kayıpların önüne geçer. Tescil işlemi zaman alsa da marka güvenliği açısından büyük bir yatırımdır. 

Marka tesciliyle birlikte şirketin pazarda daha güvenli adımlarla ilerlemesi ve hukuki avantajlara sahip olması da sağlanır. Unutulmamalıdır ki markanızı tescil ettirmeden önce tanıtmak bir başkasının sizin adınıza tescil yaptırmasına zemin hazırlayabilir. Bu yüzden tescil süreci, marka doğmadan başlamalıdır.

Neden Marka Tescili Gereklidir?

Marka tescili yalnızca yasal koruma sağlamakla kalmaz; aynı zamanda ticari itibarı ve müşteri sadakatini de güçlendirir. Marka tescili özellikle şu nedenlerle büyük öneme sahiptir:

• Taklit Riskine Karşı Koruma: Tescilsiz bir marka kolayca kopyalanabilir. Tescilli bir marka ise resmi belgelerle korunur.
• Yasal Dayanak Oluşturur: Tescil bir marka hakkı ihlalinde mahkemeye sunulacak en güçlü belgedir.
• Ticari Değer Kazandırır: Marka, tescil sayesinde maddi değeri olan bir varlık hâline gelir. Lisanslanabilir, devredilebilir, ipotek ettirilebilir.
• Marka Bilinirliğini Güçlendirir: Tüketici zihninde kalıcılığı artırır ve sadık müşteri kitlesi oluşmasına katkı sağlar.
• Uluslararası Koruma Sağlayabilir: Tescilli markalar, Madrid Protokolü ve AB Marka Tescili gibi sistemler aracılığıyla diğer ülkelerde de kolayca korunabilir.

Marka tescili, tüm şirket türlerinin en kıymetli varlıklarından biri olan marka değerini koruma altına alır. Sadece büyük firmalar değil küçük ve yeni kurulan işletmeler için de bu süreç kritik öneme sahiptir. Kurumsal kimliğin temelini oluşturan marka, tescil edilmediği sürece her zaman tehdit altındadır. Bu nedenle marka yaratıldıktan sonra hemen tescil süreci başlatılmalı ve marka yalnızca ticari değil aynı zamanda hukuki bir değer olarak da yönetilmelidir.