Vergi Affı Nedir? Neleri Kapsar?

2 gün önce

Vergi affı, devletin vergi mükelleflerine yönelik olarak sunduğu mali af düzenlemeleridir. Bu düzenlemeler sayesinde geçmiş dönemlere ait vergi borçları, gecikme faizleri ve cezalarıyla birlikte ya tamamen silinir ya da önemli ölçüde azaltılarak yeniden yapılandırılır. Vergi affı yalnızca ödenmemiş borçları değil beyan edilmeyen gelirleri, usulsüzlük cezalarını ve çeşitli vergi anlaşmazlıklarını da kapsayabilir.

Vergi Affı Nedir?

Vergi affı genellikle ekonomik zorlukların yaşandığı dönemlerde ya da kayıt dışı ekonomiyi kayıt altına almak amacıyla uygulanır. “Vergi affı ne demek?” sorusunun yanıtı bu tür kapsamlı mali tolerans düzenlemelerinin tamamını içeren ve belirli koşullara bağlı bir kamu politikasıdır. Vergi affının kapsadığı alanlar şu şekilde sıralanabilir:

Vergi asıllarının belirli oranlarda ödenerek kalan ceza ve faizlerin silinmesi
Gecikme faizleri ve gecikme zamlarının kaldırılması veya düşürülmesi
Usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının iptali veya indirimli ödenmesi
Beyan dışı bırakılan gelirlerin pişmanlıkla beyan edilip cezasız şekilde ödenmesi fırsatı
Vergi affı yasası kapsamında belirtilen şartlara uyan mükelleflere hacizlerin kaldırılması
İşletmelerin stok, kasa mevcudu ve ortaklardan alacaklara ilişkin kayıt düzeltmeleri

Vergi affı uygulamaları çoğu zaman gelir vergisi gibi doğrudan vergilere ilişkin borçları da kapsayabilir ve mükelleflere ödeme kolaylıkları sağlayabilir.

Vergi Affı ile Vergi Yapılandırması Arasındaki Fark Nedir?

Vergi affı ve vergi yapılandırması sıklıkla birbiriyle karıştırılan kavramlardır. Ancak bu iki uygulama arasında önemli farklar bulunmaktadır. Vergi affı genellikle devletin alacağından belli oranlarda vazgeçmesi ve geçmişe dönük cezaları ortadan kaldırması anlamına gelir. Buna karşılık vergi yapılandırması, ödenmemiş borçların güncellenerek taksitlendirilmesini sağlar. Cezaların tamamı silinmez ancak indirim yapılır. Affın kapsamı daha geniştir ve sadece ödeme kolaylığı değil bazen beyan edilen matrahın artırılması ya da cezaların tamamen iptali gibi konuları da içerir. Vergi affı son durum genellikle Resmî Gazete ve Maliye Bakanlığı açıklamalarıyla takip edilir.

Kavramlar arasındaki farklar şu şekilde özetlenebilir:

Vergi affı, vergi alacağının bir kısmından vazgeçme içerir; yapılandırma ise borcun yeniden ödeme planına bağlanmasıdır.
Affa giren mükellefler, geçmiş hatalı beyanlardan kaynaklı cezalardan kurtulabilirken; yapılandırmada ceza indirimi sınırlıdır.
Vergi affı beyan dışı kalmış gelirleri kapsayabilir; yapılandırma ise ancak beyan edilmiş borçlar için geçerlidir.
Affın hukuki çerçevesi daha geniştir ve kayıt dışı ekonomiyi kayıt altına alma amacı taşır.
Yapılandırma ödeme kolaylığı sağlarken, af düzenlemesi bazen resmi gazete vergi affı ile geniş bir kamuoyuna duyurulur.
Affın koşulları yerine getirilmezse tüm haklar kaybedilir; yapılandırmada da benzer riskler vardır ancak kapsam daha sınırlıdır.

Hangi Borçlar Vergi Affı Kapsamına Girer?

Vergi affı düzenlemeleri kapsamlıdır ve birçok farklı borç türünü içine alabilir. Bu tür düzenlemeler yalnızca gelir vergisi veya KDV gibi klasik vergi türleriyle sınırlı kalmaz. Kamu alacakları kapsamında değerlendirilen birçok kalemi kapsayabilir. Geçmiş yıllarda çıkan af yasalarına bakıldığında da yalnızca beyan edilmiş vergi borçlarının değil aynı zamanda beyan dışı bırakılmış kazançların ve usulsüzlük cezalarının da affa konu edildiği görülür.

Ayrıca işletmelerin stok düzeltmeleri, kasa hesabı farkları ve ortaklardan alacak gibi kayıt dışı kalmış unsurları da affın kapsamında düzenlenebilir. Tüm bunlar vergi sistemini sadeleştirmeyi, kayıt dışılığı azaltmayı ve mükelleflerin mali dengesini yeniden kurmayı hedefler. Vergi affı yapılan şirketler genellikle bu aflardan yararlanarak hem nakit akışını düzene koymuş hem de kayıtlarını yasal hale getirmiş olur.

Vergi affına dahil edilebilecek borç türleri şöyledir:

Beyan edilmiş ancak ödenmemiş vergiler (Gelir Vergisi, Kurumlar Vergisi, KDV vb.)
Gecikme faizleri ve gecikme zamları
Usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları
Sosyal güvenlik prim borçları
Trafik, seçim, nüfus ve askerlik para cezaları
Basit usulde vergilendirme kapsamındaki esnaf ve sanatkârların ödenmemiş yıllık vergileri
Gümrük vergileri ve buna bağlı cezalar
İdari para cezaları
Beyan dışı bırakılan kazanç ve gelirler
İşletmelerin stok, kasa ve ortaklar cari hesap farklarının kayıtla uyumlu hale getirilmesine ilişkin düzenlemeler
KDV iadesi ve mahsup işlemlerinden doğan gecikme cezaları
Vergi affı olan şirketler kapsamında yer alan geçmiş borçları kapsayan düzenlemeler

Hangi borçların kapsama girdiği, çıkarılan vergi affı yasasında açıkça belirtilir. Bu nedenle her af döneminde Resmî Gazete’de yayımlanan metin dikkatle incelenmeli, uygulama alanı doğru belirlenmelidir.

Vergi Affı Kimleri Kapsar?

Vergi affı uygulamaları geniş bir mükellef kitlesine hitap eder. Affın kapsamı çıkarılan yasaya bağlı olarak her dönemde farklılık gösterebilse de genel olarak hem bireysel hem de kurumsal borçlular bu düzenlemeden faydalanabilir. Esnaftan büyük holdinglere, kamu kurumlarından özel şirketlere kadar çok sayıda vergi borçlusu, bu tür mali aflardan yararlanarak; geçmiş dönem borçlarını silme, azaltma ya da yeniden yapılandırma imkânı bulur. Bununla birlikte, affın kapsamı belirli şartlara bağlanabilir ve bazı durumlarda yalnızca belli dönem borçlarını kapsayabilir. Vergi affı alan şirketler, çoğunlukla kayıtlarını düzene sokmak isteyen, ödemelerini geciktirmiş ya da yasal zorluklar yaşamış firmalar arasında yer alır.

Vergi affı kapsamında yer alabilecek kişi ve kurumlar şunlardır:

Gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olan bireyler ve şirketler
Gelir İdaresi Başkanlığı sistemine kayıtlı olan ve borçları görülen gerçek ve tüzel kişiler
SGK’ya prim borcu olan işverenler ve sigortalılar
Basit usulde faaliyet gösteren esnaf ve sanatkârlar
Vergi mükellefi olan serbest meslek mensupları (doktor, avukat, mali müşavir vb.)
Kamu kurumları ve belediyeler
Vergi affı çıkan yıllar içerisinde vergiye tabi olmuş, ancak yükümlülüklerini yerine getirmemiş mükellefler
Beyan dışı gelir elde etmiş olanlar ve pişmanlık hükümleri kapsamında af başvurusu yapmak isteyenler
Trafik, askerlik ya da seçim cezaları gibi kamu borçları bulunan kişiler
Gümrük veya harç borcu bulunan ithalatçılar
Vergi dairesinde yapılan işlemler sonucunda borcu tespit edilen ya da uzlaşmaya konu olmuş mükellefler

Vergi affı çoğu zaman, devletle mükellef arasındaki uyuşmazlıkları azaltmak, kayıt dışı ekonomiyi kayıt altına almak ve kamu alacaklarını tahsil edilebilir hâle getirmek amacıyla çıkarılır. Bu nedenle her affın hem kapsamı hem de kimleri kapsadığı ayrıntılı biçimde yasal düzenlemelerde belirtilir.

Vergi Affının Uygulama Şartları Nelerdir?

Vergi affı düzenlemeleri her ne kadar borçlular için ciddi bir kolaylık sunsa da belli şartlara bağlı olarak yürürlüğe girer. Bu şartların amacı, mali disiplini korumak ve af düzenlemesinin suistimal edilmesini önlemektir. Vergi affından yararlanmak isteyen mükellefler, başvuru süresi içerisinde doğru beyanlarda bulunmalı, yasa kapsamında belirlenen ödeme planına sadık kalmalı ve af yasasında yer alan diğer idari yükümlülükleri eksiksiz yerine getirmelidir. Aksi hâlde yapılandırma bozulabilir ya da af hükümlerinden yararlanılamaz. Özellikle yüksek tutarlı borçlar ya da geçmiş dönem beyan eksiklikleri olan mükellefler için uygulama şartları daha dikkatli takip edilmelidir.

Vergi affının genel uygulama şartları şu şekilde sıralanabilir:

Vergi Affı Kapsamında Yerine Getirilmesi Gereken Şartlar	Açıklama
1. Başvuru süresi içinde işlem yapılması	Affın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren belirlenen başvuru süresi içinde başvurunun tamamlanması gerekir.
2. Gönüllü beyan	Beyan dışı bırakılmış gelirlerin doğru ve gönüllü olarak beyan edilmesi gerekir.
3. Ödeme planı seçimi	Borçlara ilişkin ödeme planı seçilmeli ve taksitler süresinde ödenmelidir.
4. Davadan feragat	Mahkemede devam eden uyuşmazlıklarda, davadan vazgeçilerek af hükümleri kabul edilmelidir.
5. Ek yükümlülüklerin yerine getirilmesi	Bazı af uygulamalarında matrah artırımı veya kayıt düzeltimi gibi işlemler gerekebilir.
6. Tahakkuk tarihi	Affa konu borçların affın yürürlüğe girdiği tarihe kadar tahakkuk etmiş olması gerekir.
7. Borç kayıtlarının güncellenmesi	Şirketlerin affa uygunluğunu sağlamak için geçmişe dönük borç kayıtları güncellenmelidir.
8. Belgelerin eksiksiz sunulması	Gerekli belgeler eksiksiz hazırlanmalı ve ilgili kurumlara süresinde teslim edilmelidir.

Vergi Affı Başvurusu Nasıl Yapılır?

Vergi affı başvurusu, kanunun yürürlüğe girmesinin ardından belirlenen süre içinde yapılmalıdır. Başvuru süreci, mükelleflerin borçlarının niteliğine ve türüne göre farklı kanallar üzerinden yürütülebilir. Günümüzde teknolojik olanakların gelişmesiyle birlikte online başvuru sistemleri yaygınlaşmış, fiziksel evrak trafiği büyük ölçüde azalmıştır. Ancak bazı durumlarda, özellikle yüksek meblağlı borçlar ya da özel uygulama kapsamına giren başvurular için doğrudan ilgili kurumlara başvuru gerekebilir. Başvurular, vergi dairesinde yapılan işlemler kapsamında yüz yüze ya da elektronik ortamda yürütülür. Başvuru sürecinde, mükellefin geçmiş borç kayıtlarının sistemde yer alması yeterlidir; çoğu zaman ek belgeye gerek duyulmaz.

Başvuru yöntemleri şu şekilde sıralanabilir:

Gelir İdaresi Başkanlığı’nın resmî web sitesi üzerinden başvuru formunun doldurulması
e-Devlet kapısı üzerinden, T.C. Kimlik Numarası ile “Af ve Yapılandırma Başvurusu” sekmesinden online işlem yapılması
Bağlı olunan vergi dairesine şahsen gidilerek başvuru formunun elden teslim edilmesi
Vekil aracılığıyla yapılacak başvurularda, noter onaylı vekâletname ile işlem gerçekleştirilmesi
SGK ve diğer kamu kurumlarına olan borçlar için ilgili kurumların dijital platformları veya il müdürlükleri üzerinden işlem yapılması
Başvuruda ödeme şekli (peşin ya da taksitli) belirtilmeli ve talep edilen diğer bilgiler eksiksiz doldurulmalıdır
Vergi affı hangi yıllarda çıktı bilgisi doğrultusunda, yalnızca kanun kapsamına giren dönem borçlarının seçilmesi gerekir
Başvuru sonrası sistemden alınan dekont veya başvuru numarası saklanmalı, taksit ödemeleri bu bilgilerle takip edilmelidir
Af kapsamında sağlanan hakların kaybedilmemesi için ilk ödeme süresi kaçırılmamalı ve düzenli ödeme alışkanlığı sürdürülmelidir

Başvuru sonrası onay süreci genellikle otomatik sistem üzerinden ilerler. Ancak yoğun dönemlerde, vergi affı yasası kapsamında yapılan işlemlerde gecikmeler yaşanabileceğinden başvurular son güne bırakılmamalıdır.

Vergi affı sayesinde geçmiş borçlarınızı yapılandırarak finansal dengenizi sağladıysanız, işletmenizin büyüme yolculuğunda bir sonraki adım ticari kredi olabilir. Yatırım, stok alımı, nakit akışı düzenleme ya da yeni projeler için avantajlı kredi seçeneklerini karşılaştırmak istiyorsanız, bankaların sunduğu güncel ticari kredi tekliflerini HangiKredi KOBİ üzerinden kolayca inceleyebilir ve başvurunuzu hemen gerçekleştirebilirsiniz.

2 gün önce