Serbest Meslek Makbuzu Hesaplama
Sık Sorulan Sorular
Serbest meslek makbuzu, serbest çalışan bir kişinin verdiği hizmet karşılığında tahsilat sırasında düzenlediği resmi belgedir. Bu belge, fatura yerine geçer ve Vergi Usul Kanunu’na göre hizmet verildiği anda düzenlenmesi gerekir. Freelance çalışanlar, Avukatlar, Doktorlar ve Danışmanlık Hizmeti sunan kişiler, gelirlerini belgelemek amacıyla serbest meslek makbuzu düzenler. HangiKredi KOBİ’de yer alan serbest meslek makbuzu hesaplama aracı bu belgeyi hazırlarken gerekli tüm kalemleri otomatik olarak hesaplamanızı sağlar.
Serbest meslek makbuzunu, Gelir Vergisi Kanunu’na göre serbest meslek erbabı olarak tanımlanan kişiler kesebilir. Bu kişiler arasında Avukat, Diş Hekimi, Veteriner, Mimar, Mühendis, Noter, Danışman, Yeminli Mali Müşavir, Senarist, Menajer, Sanatçı, Öğretmen ve Rehber gibi kendi adına veya hesabına hizmet sunan kişiler yer alır. Bu gruplar, mesleki faaliyetleri karşılığında gelir elde ettiklerinde SMM makbuz hesapla işlemi yaparak belge düzenlemekle yükümlüdür.
Makbuz düzenlemek için önce vergi mükellefiyeti açılır ve ardından makbuzlar matbaadan temin edilir ya da elektronik ortamda oluşturulur. Serbest meslek makbuz hesaplama işlemi, hizmet bedelinin net mi yoksa brüt mü girileceğine göre başlar. Stopaj oranı, fon payı ve KDV oranı manuel olarak seçilir. Bu bilgilere göre sistem, hem toplam tahsilat tutarını hem de kesilecek vergi kalemlerini otomatik olarak hesaplar. Makbuzda şu bilgiler yer almalıdır:
● Hizmet verenin Adı, Unvanı, Vergi Numarası, Adresi
● Hizmet alan kişinin bilgileri
● Alınan ücretin miktarı
● Düzenleme tarihi
● Serbest meslek erbabının imzası
E-serbest meslek makbuzu (e-SMM), kağıt ortamında düzenlenen klasik serbest meslek makbuzunun elektronik versiyonudur. GİB (Gelir İdaresi Başkanlığı) tarafından zorunlu hale getirilen bu uygulama, 1 Temmuz 2020 itibarıyla yürürlüğe girmiştir. E-SMM ile belgeler dijital olarak hazırlanır, gönderilir ve saklanır. HangiKredi KOBİ’deki hesaplama aracı, e-SMM hazırlığı yapanlar için brüt, net, stopaj ve KDV tutarını doğru şekilde hesaplar. Bu sayede e-Belge sistemine doğru verilerle geçiş sağlanabilir.
Serbest meslek makbuzlarında genellikle:
● Stopaj Oranı (Gelir Vergisi): %20
● Fon Payı Oranı: Stopajın %10’u (yani %2)
● KDV Oranı: %18 veya %20 (Hizmet türüne göre değişebilir.)
Stopaj müşteri tarafından vergi dairesine muhtasar beyanname ile ödenir. KDV ise serbest meslek erbabının kendi beyanıyla vergi dairesine yatırılır. Bu nedenle doğru oranlarla makbuz hesaplama işlemi yapmak, gelir ve giderlerin net şekilde görünmesini sağlar.
Brüt tutar, hizmetin vergi dahil toplam bedelidir. Net tutar ise vergiler düştükten sonra ele geçen gerçek kazançtır. Örneğin, 500 TL brüt ücret üzerinden hesaplama şöyle yapılır:
● Stopaj (%20): 100 TL
● Net: 500 - 100 = 400 TL
● KDV (%18): 90 TL
● Tahsil edilecek tutar: 400 + 90 = 490 TL
Bu hesaplamayı HangiKredi KOBİ’deki makbuz hesapla aracı ile saniyeler içinde yapabilirsiniz
Evet, HangiKredi KOBİ aracı, TBB serbest meslek makbuzu düzenleyen avukatların da kullanabileceği şekilde tasarlanmıştır. Avukatlar, Türkiye Barolar Birliği tarafından belirlenen oranlara göre net ya da brüt tutar üzerinden serbest meslek makbuzu hesaplama TBB esaslarına uygun biçimde işlem gerçekleştirebilirler.
İstanbul Barosu’na veya farklı bir baroya kayıtlı olun, HangiKredi KOBİ’deki İstanbul Barosu makbuz hesaplama aracı sayesinde KDV ve stopaj oranlarını manuel olarak girerek kolayca hesaplama yapabilirsiniz. Sistem, barolar arası farklılıkları kullanıcı girdilerine göre uyumlu hâle getirir.
Serbest muhasebeci mali müşavirler, verdikleri hizmet karşılığında SMMM makbuz hesapla işlemi yaparak belge düzenlemek zorundadır. Bu işlemde hizmet bedelinin brüt tutarı girilir, ardından sistem; stopaj, fon payı ve KDV kalemlerini hesaplayarak, net gelir ile tahsil edilecek toplam tutarı gösterir.
Serbest muhasebeci mali müşavirler, verdikleri hizmet karşılığında SMMM makbuz hesapla işlemi yaparak belge düzenlemek zorundadır. Bu işlemde hizmet bedelinin brüt tutarı girilir, ardından sistem; stopaj, fon payı ve KDV kalemlerini hesaplayarak, net gelir ile tahsil edilecek toplam tutarı gösterir.
Baro makbuz hesaplama özellikle avukatlar için kullanılan ve baroların önerdiği stopaj ile KDV oranları doğrultusunda yapılan hesaplama işlemidir. Bu hesaplama HangiKredi KOBİ aracı ile kolayca yapılabilir. Baro makbuz hesaplama ile e-SMM sistemine aktarılacak tüm veriler de netleşir.
Makbuzda şu bilgiler eksiksiz şekilde yer almalıdır:
● Hizmeti sunan kişinin Adı, Adresi, VKN/TCKN’si
● Hizmeti alan kişinin bilgileri
● Alınan hizmet bedeli
● Vergi oranları (Stopaj, Fon, KDV)
● Düzenleme tarihi ve İmza
Ayrıca belge; seri ve sıra numarasıyla düzenlenmelidir. Serbest meslek makbuzu hesaplama işlemi doğru yapılmazsa vergi beyanlarında eksiklik oluşabilir.
Tahsilatın yapıldığı tarihte, hizmet bedelinin alındığı an serbest meslek makbuzu kesilmelidir. Fatura sisteminden farklı olarak burada “tahsil esası” geçerlidir. Bunun yanı sıra Vergi Usul Kanunu’na göre tahsilatla eş zamanlı belge düzenlenmelidir.
Hesaplama işlemi sonrası:
● Brüt tutar,
● Net gelir,
● Stopaj ve KDV tutarları
muhasebe sistemine ayrı ayrı kaydedilir. SMM hesaplama sonrası çıkan veriler, gelir tablosuna ve beyannamelere yansıtılacak şekilde muhasebeleştirilir. KDV beyanı, stopaj bildirimi ve gelir vergisi hesaplaması bu verilere göre yapılır. Muhasebeleştirilen veriler, gelir ve gider dengesini kurmak için önemlidir. Bu süreçte ortaya çıkan finansal ihtiyaçlar için ticari kredi seçenekleri değerlendirilebilir.