Teminat Mektubu Nedir ve Nasıl Alınmalıdır?

Bankalar, nakdî ve gayrinakdî olmak üzere iki tür hizmet verir. Nakdî olanlar, kredi ve kredi kartı temini gibi borçlanma araçlarını ifade eder. Gayrinakdî hizmetler ise parasal olmayan bankacılık ürünlerini içerir. Bu kapsamda yer alan teminat mektubu, finansal kuruluşların bireysel ve kurumsal müşterilerine verdiği bir tür güvence belgesidir. Borcu garanti altına alan bu belgeye ilişkin detaylı bilgi için yazıyı okumaya devam edebilirsiniz.

Borcu Güvence Altına Alan Teminat Mektubu Nedir?

Teminat mektubu; bir işin yapılması, borcun ödenmesi ya da malın teslimine dair belirlenen şartların ilgili tarihte yerine getirileceğini garantilemek için bankalar tarafından alacaklıya verilen belgedir. Muhatap kuruluşlara ya da kişilere verilen bu belge, borç ilişkisinin finansal kuruluş güvencesinde ilerlemesini sağlar. Banka teminat mektubunun özellikleri ise aşağıdaki gibidir.

• Türk Lirası ya da yabancı para birimleri üzerinden düzenlenebilir.
• Süreli veya süresiz olarak hazırlanabilir.
• Mal alımı, bayilik, taahhüt işleri, gümrük, mahkeme ve vergi dairesi işlemlerine yönelik olabilir.

Örneğin bir KOBİ, başka işletmeden mal ya da hizmet satın alırken ödeme yapacağına dair güvence sağlamak için teminat mektubu verebilir. Benzer şekilde inşaat ve hizmet sözleşmeleri gibi taahhüt işleri sırasında yüklenici firma, projeyi tamamlayacağını göstermek için potansiyel alıcılara bu mektubu sunabilir.

Teminat Mektubunun Kurum ve Kişilere Sunduğu Avantajlar Nelerdir?

Kurumlar ve kişiler için teminat mektubu, ticari işlemlerdeki karşılıklı güven ilkesinin somut hâlidir. İşlerin sorunsuz şekilde sonuçlanmasını ya da ödemenin zamanında yapılmasını garanti altına alır. Böylece her iki tarafın da menfaatleri korunur. Bu güvence sözleşmesinin sağladığı diğer avantajlar şunlardır:

• Ticari süreçlerdeki mali riskleri azaltır.
• Güven oluşturarak iş birliğinin gelişmesini teşvik eder.
• Nakit ödeme zorunluluğunu ortadan kaldırır.
• Taraflar arasındaki hak ve yükümlülükleri netleştirir.
• Kişinin ya da kurumun itibarını güçlendirir.

Bu işlemi dijital ortama taşıyan e-Teminat mektubu ise süreci daha hızlı ve kolay hâle getirir. Fiziksel kopya ihtiyacını, saklama ve taşıma maliyetlerini ortadan kaldırır. Böylelikle işletmelerin her açıdan tasarruf etmesini sağlar.

Farklı Teminat Mektubu Türleri Nelerdir?

Teminat mektubu çeşitleri; işin niteliğine göre süreli, süresiz, kesin ya da geçici gibi türlere ayrılır. Aşağıda bu belge türlerine ilişkin ayrıntıları görebilirsiniz.

• Süreli teminat mektupları: Vadeli teminat mektubunda belirli bir süre bulunur. Bu süre, genellikle güvence altına alınan işin bitiş tarihi olarak belirlenir.
• Süresiz teminat mektupları: Vadesiz teminat mektuplarında herhangi bir süre şartı yoktur.
• Kesin teminat mektubu: Kesin ya da kat’i teminat mektubunda belgeyi veren banka, borçlunun taahhüdünü gerçekleştirmediği durumlarda sorumluluk alacağını bildirir. Kesin teminat mektubunun iadesi ise işveren tarafından idareye SGK’dan alınan ilişiksizlik belgesinin teslimiyle gerçekleştirilir.
• Geçici teminat mektubu: Geçici teminat mektubu, garanti altına alınmak istenen iş tamamlanmadan verilir. Bu belgede belirtilen süre içinde tazmin istenmezse daha sonra da talep edilemez.
• Avans teminat mektubu: Bu teminat mektubu türüne daha çok inşaat sektöründe rastlanır. Müteahhitlerin işe başlamak için talep ettiği avans ödemesinin, finansal kuruluşlar tarafından güvenceye alınmasını sağlar. Söz konusu avans, belirtilen şartlara göre tamamlanan işlerde hak edişlerden* düşülürek geri alınır.

Bu teminat mektuplarında; banka, muhatap ve lehtar olmak üzere üç taraf bulunur. Muhatap, ilgili belgenin verildiği alacaklı kişi ya da kurumdur. Eylemi gerçekleştirecek olan birey veya işletme ise lehtardır. Banka, bu borç ilişkisine garantörlük yapan taraftır.

Teminat Mektubunun Kullanım Alanları Nelerdir?

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun (BDDK) yayımladığı verilere göre teminat mektupları, haziran 2023 itibarıyla gayrinakdî kredilerin %75’ini oluşturur. Son derece geniş bir kullanım alanı olan bu belgeler; mal alım satımından proje taahhütlerine, gümrük işlemlerinden vergi süreçlerine kadar pek çok süreçte yer bulur. Ayrıca bu güvence sözleşmesi, türlerine göre de farklı amaçlar doğrultusunda kullanılır. Örneğin kesin teminat mektuplarına genellikle mahkemeler, gümrükler, vergi ve icra dairelerinde başvurulur. Geçici teminat belgeleri çoğunlukla kamu ihale işlemlerinde rol alır.

Adım Adım Teminat Mektubu Nasıl Alınır?

Teminat mektubu almak için öncelikle ihtiyaçlarınızı belirlemelisiniz. Bu sayede söz konusu belgeyi, hangi amaçla ve şartlarda kullanmak istediğiniz ortaya çıkar. Ardından sırasıyla şu adımları izleyebilirsiniz:

• Banka seçimi: Teminat mektubu almak istediğiniz bankayı seçmelisiniz. Bankaların politikaları, şartları ve komisyon ücretleri farklı olabilir.
• Başvuru süreci: Seçtiğiniz bankanın şubesine giderek ya da dijital kanallarından teminat belgesi başvurusu yapmalısınız.
• Belgeleri hazırlama: Bankalar, genellikle teminat mektubu için belirli belgeler talep eder. Bu belgeleri eksiksiz olarak teslim ederek sürecin sorunsuz işlemesini sağlayabilirsiniz.
• Değerlendirme aşaması: Finansal kuruluşlar, başvurunuzu ve sunduğunuz belgeleri değerlendirir. Şirketinizin mali durumu, kredi geçmişi ve diğer faktörler, bankanın teminat mektubu verme kararını etkiler.
• Komisyon ücreti ödeme: Teminat mektubu veren banka, bu hizmeti sunarken bir komisyon ücreti alır. BDDK tarafından belirlenen bu ücret, garanti altına alınan işlemin miktarına göre değişebilir.

Bu adımların ardından ödemelerinizi ya da taahhütlerinizi garantilemek için teminat belgesi alabilirsiniz. Sayılan aşamalardan her biri, kendi içinde farklı ayrıntıları barındırır. Takip eden başlıklardan teminat mektubu şartları ve başvuru aşamasında istenen belgeler gibi konulara dair daha detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.

Teminat Mektubu Alma Sürecinde Başvuru Şartları Nelerdir?

Teminat mektuplarının şartları, bankaların belirlediği kurallara göre değişir. Bu güvence belgeleri, gerçek ya da tüzel kişiler tarafından alınabilir. Bankalar, teminat belgesi talep edenlerden yüksek kredi notu gibi koşulları yerine getirmesini isteyebilir. Böylece borcun ödenmesini, kendi açısından da garantiler. Kredi puanınız düşükse düşük miktarlı ve esnek ödeme planlarına sahip bankacılık ürünleriyle bu skoru artırabilirsiniz. Ardından finansman ihtiyacınızı, HangiKredi KOBİ’deki avantajlı KOBİ kredileriyle karşılayabilirsiniz.

Başvuru Aşamasında Gerekli Belgeler ve Dokümanlar Hangileridir?

Teminat mektubu için gerekli evraklar, belgenin amacına ve başvurduğunuz bankaya göre değişebilir. Fakat temel olarak sizden ilgili işlemin miktarını ve amacını gösteren talep dilekçesi, firma bilgileri, finansal tablolar ve kimlik belgeleri talep edilir. Bankanızla iletişime geçerek başvuru aşamasında istenen belgeleri öğrenebilirsiniz.

Teminat Mektubu İçin Ödenmesi Gereken Ücretler Nelerdir?

Banka teminat mektubu masrafı, lehtar tarafından ödenen komisyonlardan oluşur. Teminat mektubu komisyonu hesaplamasında bazı sabit oranlar baz alınır. Güncel teminat mektubu komisyon oranları, %1 ila %5 arasında değişir.

Banka teminatı komisyonu, belgeye konu olan işlemin miktarı üzerinden hesaplanır. Örneğin işlem başına %2’lik ücret kesen bir banka, 100.000 TL bedelindeki ödemenin taahhüt edildiği belge için yıllık 2.000 TL komisyon alır. Teminat mektubu muhasebe kaydında bu ödemeye de yer verilir. Alınan teminat mektubu muhasebe kaydı, 90 nolu “Teminat Mektupları” hesaplarında izlenir.

Teminat Mektubunun Geçerlilik Süresi ve Yenilenmesi Nasıl Belirlenir?

Banka teminat mektupları vadeli veya vadesiz olarak düzenlenebilir. Vadeli teminat belgelerinde bankaların sorumluluğu, bu sürenin sonunda sona erer. Vadesiz belgede ise zaman aşımı şartı bulunur. Bu şartın yasal dayanağı, Borçlar Kanunu’nun 125. maddesinde yer alan “Başka suretle hüküm bulunmaması durumunda her dava, on senelik müruru zamana tâbidir.” ifadesidir. Yani aksi bir hüküm yoksa teminat mektuplarında 10 yıllık zaman aşımı süresi vardır.

Geçici Teminat Mektubu Dijital Ortamdan Nasıl Alınır?

Elektronik geçici teminat mektupları, genellikle ihale süreçlerinde kullanılır. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 33. maddesinde ihalelerde teklif edilen bedelin %3’ünden az olmamak üzere geçici teminat alınacağı belirtilir. Bu belgeler, dijital ortamdan alınabilir ve Takasbank Kamu Teminat Yönetimi Platformuna iletilebilir. Öncelikle geçici teminat belgesi alacağınız finansal kuruluşa, Takasbank Referans Numarası ve ihale kayıt nosu ile başvurmalısınız. Ardından teminat mektuplarına ilişkin hesaplanan Takasbank Teminat Yönetim Ücretini yatırabilirsiniz.

Farklı Türlere Göre Teminat Mektubu Örnekleri

Banka teminat mektubu örneği, belgenin türüne göre değişir. Aşağıda kesin ve süresiz olarak hazırlanan bir teminat belgesi örneğini görebilirsiniz.

…… Bankası

Seri No:

No:

Kesin ve Süresiz Teminat Mektubu

X Ticaret Borsası Başkanlığı

X

………………………………………………………………………………………adresinde ticari faaliyetine devam eden …………………………………………………………………………. firmasının Y konulu vergi tevkifatlarını ve her türlü borcunun zamanında yatırılmaması durumunda, bu teminat mektubuyla ………………………… Türk Lirası’nı ödeme konusunda finansal kuruluşumuzun müteselsil kefil ve müşterek müteselsil borçlu sıfatıyla kefil ve sorumlu olduğunu, tarafınızdan bize yazılı olarak bildirilmesi hâlinde, kuruluşumuzca ya da mükellefçe bir kanuni yola başvurulmaksızın protesto çekilmesine veya hüküm verilmesine gerek kalmaksızın yukarıda belirtilen meblağın ilk yazılı isteminiz üzerine, hemen ve geciktirilmeksizin kayıtsız ve şartsız size nakden ve tamamen, istem anından ödemeye değin geçecek günler için gecikme zammı ve kanuni faiziyle beraber ödeyeceğimizi, bankamızın imza yetkisi ve sorumlusu sıfatıyla yüklendiğimizi kabul, beyan ve taahhüt ederiz.

İşbu Teminat Belgesi süresizdir.

Belgenin sonunda yer alan süresiz ibaresi, teminatı vadesiz hâle getirir. Bu bilgiler ışığında bankanıza başvurabilir ve ticari işlemlerinizde söz konusu güvence belgesinden yararlanabilirsiniz.

Notlar:

*bir üretim ya da yapım esnasında hak edilmiş durum veya para