Pazar Payı Nedir?

5 Nisan 2024

Pazar payı, işletmelerin sektörel gücünün en önemli göstergelerinin başında yer alır. İş dünyasında sıkça merak edilen pazar payı ne demek sorusuna, bir ürünün toplam satışı içinde işletmenin sahip olduğu pay cevabı verilebilir. Başka bir deyişle bu pay, pazardaki satış başarısının toplam satışa oranını belirtir. İlgili oran, işletmenin kendi pazarındaki rekabet gücünü tanımaması adına oldukça önemlidir. Bir girişimin nispi büyüklüğünü ölçen araçlardan biri olan pay oranı, işletmenin durum tespiti yapmasına ve üretim faaliyetlerine yön vermesine aracılık eder. Peki, pazar payı nasıl ölçülür ve hesaplanır? Pazar payı hesaplamasını ve merak edilen diğer detayları yazının devamında bulabilirsiniz.

Pazar Payı Neden Önemlidir?

İşletmeler açısından pazarda pay sahibi olmanın birçok getirisi bulunur. İşletmeler pazardaki oranlarına göre rekabet gücünden fiyatlandırmaya kadar bir dizi fayda sağlar. Pay oranının önemi aşağıdaki gibidir:

Rekabet avantajı: Bir işletmenin pazardaki payının yüksek olması, işletmeye kendi sektöründe rekabet avantajı sağlar. Bu sayede işletme, kendi alanında daha geniş bir müşteri tabanına erişim sağlayabilir.
Fiyatlandırma gücü: Pazardaki oranı büyük olan işletmeler, üretilen ürün ve hizmetlerde fiyatlandırma gücünü elinde bulundurabilir. Bu durum işletmelere, müşteri edinme konusunda daha fazla esneklik sunar.
Yatırım ve inovasyon olanağı: Pazar oranı fazla olan işletmeler, kaynak sağlama ve olanaklar bakımından daha rahat hareket edebilir. Bu sayede işletmeler, kendi sektörlerinde inovasyon çalışmaları gerçekleştirerek pazara yeni ürünler sürebilir.

Pazar Payı Nasıl Ölçülür?

Pazar payı, sektördeki toplam satışlara göre değerlendirilen bir ölçüttür. İşletmenin sektördeki toplam payını anlamaya yardımcı olan bu oran; birim satışlar, gelir ve müşteri payı gibi unsurların karşılaştırılması ile ölçülebilir. Pazar oranı ölçümlerinde; satış verileri, pazar araştırmaları, rakip analizleri, sektörel raporlar ve pazar araştırma şirketleri gibi yardımcı unsurları kullanmak mümkündür. Ölçüm esnasında şu kriterler dikkate alınır:

Birim satışlar: Bu oranı bulmak için işletmenin sattığı ürün/hizmetleri, pazardaki toplam ürün/hizmet sayısına bölmek gerekir.
Gelir: İşletme gelir oranını pay bazında anlamak için işletmenin sektörel geliri toplam pazar satışına bölünür.
Müşteri payı: İşletmenin müşterileri toplam pazar müşterisine bölündüğünde bu oran bulunur.

Pay oranı ölçümü, işletmenin sektördeki konumunu ve rakiplerine karşı performansını anlamak açısından değerlidir. Pazardaki pay oranını düzenli şekilde takip eden işletmeler, sektörel konumlarını anlayarak buna göre farklı aksiyonlar gerçekleştirebilir. Oran ölçümlerinde şu noktalara dikkat edilir:

Pazarın doğru şekilde tanımlanması: Değerlendirme öncesinde pazarın hangi ürün/hizmet çeşitlerini içerdiğini net şekilde tanımlamak gerekir.
Verilerin doğruluğu: Pay ölçümünde kullanılan verilerin doğru ve güncel olması önem taşır.
Rakiplerin belirlenmesi: Pay oranı ölçümü için işletmenin tüm rakiplerini tanımlaması ve onların satışlarını hesaba katılması gerekir.

Pazar Payı Nasıl Hesaplanır?

Pazar payı hesaplama, bir işletmenin dönem içi satışlarının aynı dönemdeki toplam pazar satışlarına bölünmesi sayesinde bulunur. Bu hesaplama, genel pazar payını belirlemek için kullanılan bir ölçüttür. İlgili analizle birlikte işletmenin pazardaki büyüklüğü ve rakiplerine göre büyüklüğü hakkında genel fikir edinmek mümkün olur.

Genel pay hesaplaması için pazar payı = şirket geliri / pazar geliri x 100 formülü kullanılır. Örneğin iki farklı işletmenin genel pazar payını hesaplamak için şu yöntem tercih edilebilir:

A şirketi 500.000 TL
B şirketi 200.000 TL

Yukarıdaki iki işletmenin 2023 yılındaki gelirlerine göre pazarın toplam büyüklüğünün 700.000 TL olduğu görülür. Her bir işletmenin pazardaki oranına bakıldığında aşağıdaki sonuçlar bulunur:

A şirketi 500.000 TL / 700.000 TL x 100 = %72
B şirketi 200.000 TL / 700.000 TL x 100 = %28

Bu sonuca göre A şirketinin, sektördeki pazar gücünü elinde bulundurduğu görülür. İşletmelerin pazar oranları, sektörün gerçek dengesini ve işletmenin başarısını görmeye yardımcı olur.

Pazar Lideri Olmanın Avantajları

Pazarda en büyük pay oranına sahip olan bir işletme konumunda olmak, pek çok olumlu unsuru beraberinde getirir. Daha yüksek pazar payı olan işletmeler, daha fazla kazanç ve karlılık oranı ile dikkat çeker. Bunun nedeni, daha fazla müşteriye sahip olmaları ve fiyat belirleyici rol üstlenmeleridir. Güçlü marka kimliği olan bu tür işletmeler, müşteriler tarafından daha çok tercih edilir. Pazar lideri olmanın faydaları şu şekilde sıralanabilir;

Sektörde itibara ve prestije sahip olma
Tüketiciler arasında popüler olma
Sektör üzerinde kontrol gücü elde etme
Yeni rakiplerin pazara girişini engelleme
AR-GE ve yenilikçi ürün çalışmaları yapma
Müşterilere kaliteli hizmet sunma
Artan çalışan bağlılığı geliştirme
Yeni pazarlama açılma şansı

Pazar Payını Artırma Stratejileri

Pazardaki pay oranını artırmak isteyen işletmeler, pazarlama ve reklam stratejileri geliştirmekten fiyatlandırma konumlamasına kadar pek çok yöntemi değerlendirebilir. Pazarda liderliği ele geçirmek isteyen işletmeler ayrıca şu yollara başvurabilir:

Fiyatlandırma stratejileri: Sektörel liderlik açısından farklı fiyatlandırma stratejileri, işletmelerin başarısına katkı sağlar. Rekabetçi fiyatlandırmalar, yeni müşteriler edinmek açısından faydalıdır. Sadakat kartları, dönemsel indirimler ve kampanyalar fiyatlandırma yoluyla yeni müşteriler çekmeye katkı sağlar. Fiyatlandırma stratejisini belirlerken şirket kazançlarını da göz önünde bulundurmak ve makul indirimler yapmak önemlidir.
Ürün ve hizmet kalitesini artırma: Ürün ve hizmet kalitesi, işletmelerin satışlarını doğrudan etkileyen unsurlar arasında başı çeker. Müşteri memnuniyetini artırmak isteyen işletmelerin, ürün/hizmet kalitesi konusunda hassas davranmaları gerekir. Kalite kontrol süreçlerini geliştirmek, sürekli analizler yapmak, yenilikçi ürünlere yönelmek işletmelerin rakiplerinden ayrışmasına yardımcı olur.
Pazarlama ve marka çalışmaları: Pazarlama faaliyetleri, işletmeler için vazgeçilmez öneme sahiptir. Güçlü bir marka algısı oluşturmak ve müşteri sadakatini artıran çalışmalar yapmak, işletmelere kazanç ve pazar oranı artışı olarak geri döner. Buna ek olarak sektörel açıdan etkili pazarlama stratejileri yürütmek, ürün ve hizmetlerin daha fazla tanınmasına ve dikkat çekmesine katkıda bulunur. Sosyal medya gibi yenilikçi tanıtım yöntemleri, geniş bir müşteri kitlesine erişmeye olanak sunar.
Dağıtım kanallarını artırma: İşletmeler, ürün/ hizmetlerini müşterilere ulaştırmak adına farklı dağıtım kanalları kullanır. Dağıtım kanal ağlarını genişletmek, işletmelerin daha fazla kişiye erişmesine, güçlü ilişkiler kurmasına imkân tanır. Bu noktada mevcut dağıtım kanallarının performansını analiz etmek ve iyileştirme alanları belirlemek mümkün olabilir. Ayrıca yeni online satış kanalları, doğrudan satış kanalları veya bayiler bulmak farklı iş birlikleri kurmaya zemin hazırlar. Stratejik iş birlikleri neticesinde satışları artırmak ve pazar oranını yükseltmek mümkün olabilir.
Rekabet analizi yapma: Rakipleri incelemek ve rekabet analizi yapmak, işletmelerin sektörel konumunu anlamak adına son derece önemlidir. Rakip şirketlerin ürün/hizmet analizleri, sürekli şekilde incelenerek şirketin güçlü ve zayıf yönleri belirlenebilir. Bu analiz, işletmelere rekabet gücü açısından avantaj sağlar.
Müşteri ilişkilerini geliştirme: İşletmeler için müşteri ilişkilerine yatırım yapmak, uzun vadede kayda değer sonuçlar alınmasına aracılık eder. Kusursuz müşteri hizmetleri kalitesine odaklanmak, müşteri sorun ve endişelerini proaktif biçimde ele almak bu alanda başarı sağlayabilir. Bunun yanı sıra müşterilerle düzenli etkileşimler kurmak ve onlara kişiselleştirilmiş deneyimler sunmak da müşteri memnuniyeti konusunda öne çıkmaya katkıda bulunur.

Siz de işletmenizin pazar payını artırmak için yenilikçi stratejiler geliştirerek kendi sektörünüzde söz sahibi olabilir, pazardaki konumunuzu güçlendirebilirsiniz. Marka geliştirme çalışmaları için ihtiyacınız olan farklı kredi fırsatlarını HangiKredi KOBİ üzerinden inceleyebilir, avantajlı fırsatlar sayesinde işletmenize finansal kaynak oluşturabilirsiniz.